Wystawa muzeum

Trasa A - wystawa w spichlerzu

Na pierwszym piętrze można zapoznać się między innymi z produkcją mydła, środkami piorącymi i maglowaniem prania, znajduje się tu wyjątkowa ekspozycja średniowiecznej manufaktury sprzętu ortopedycznego, zegarmistrza, rzeźbiarza, szewca, fryzjera, perukarza, kupca i krawca. Najpopularniejszym eksponatem na tym piętrze jest unikatowy rzeźbiony skansen rzemiosła wykonany specjalnie dla Muzeum Rzemiosła.

Na drugim piętrze zaprezentowane są przede wszystkim rzemiosła związane z produkcją żywności, ale jest tu także izba, w jakiej żyło się ponad 100 lat temu. Główne pomieszczenie zajmuje młynarstwo wraz z częściami koła wodnego, piekarze, cukiernicy, rzeźnicy, produkcja sera, masła, wody sodowej i pszczelarz. Na tym piętrze przyciąga do zwiezienia specjalna drewniana zjeżdżalnia do spuszczania worków na niższe piętra.

Trzecie piętro obok wyposażenia gospody wiejskiej i sprzętu strażackiego prezentuje również rusznikarza, żandarma, kolejarza, szczotkarza, tkactwo, rymarza, produkcję sznurów i tłoczenie oleju lnianego oraz grabarza.

Trasa B - Warsztaty mechaniczne

Warsztaty mechaniczne składają się z podstawowych i najstarszych rzemiosł czeskich. Ludzie umiejący obrabiać drewno i metal budowali swoje domy, wytwarzali broń do obrony własnej i polowania oraz narzędzia rolnicze. Wystawa jest uzupełniona o całkowicie wyposażony sklep wielobranżowy z gminy Jásenná.

Ślusarz posiadał umiejętności techniczne kowala, a także miał jego sprzęt kuźniczy. Wytwarzał przeważnie na zimno produkty dokładniej, podczas gdy kowal obrabiał metal na gorąco, kształtując mniej precyzyjnie. Kowal kuje żelazo na potrzebny kształt a ślusarz piłuje, kowal sieka materiał a ślusarz tnie, kowal żelazo przebija a ślusarz wierci. Warsztaty ślusarskie były stopniowo wyposażane w jednoprocesowe maszyny do obtaczania, frezowania, heblowania, wiercenia itd.

Blacharz.
W czasach, kiedy produkcja cienkich blach metalowych, które produkowano poprzez kucie, była bardzo trudna, produkty z blachy nie były zbyt częste. Naczynia na jedzenie były młotkowane z blachy miedzianej, później mosiężnej, którą się cynowało. Naczynia z żelaza produkowali kowale. Blacharze swój towar sprzedawali we własnych kramach albo dostarczali do sklepów. Produkowali lampy, latarnie, skrzynie, garnki, pokrywy, talerze, wanny do łazienek itp. Do budowy domów dostarczali natomiast rynny, rury lub dachówki. Na dachach blaszane wieżyczki i nawiewniki, gromochrony. Praca blacharska nie była tak męcząca, co żmudna, wymagała przestronnych warsztatów i znaczną liczbę czeladników.

Kowalstwo to rzemiosło, które istniało już w średniowieczu.O kowalu mówiło się jako o człowieku czystym, uczciwym i śmiałym. Kowale i kowalki byli także felczerami i lekarzami weterynarii. Kuźnia była miejscem, gdzie schodzili się ludzie z całej okolicy i rozwiązywali swoje problemy. Kowale mieli swoje własne zwyczaje i przesądy. Najbardziej typowym jest podkowa końska, która do dziś jest symbolem niosącym szczęście. Dzwonienie młotów miewało doskonały rytm i jeśli rozbrzmiewało wcześnie rano, nazywano je na wioskach "poranną modlitwą kowalską".

Produkcja towarów cementowych - eksponaty pochodzą z firmy Barták z Polné u Jihlavy, skąd zostały przekazane Miejskiemu Muzeum. Na stołach są preparaty i formy do tłoczenia i produkcji worków cementu, które były stosowane jako pokrycie dachowe. Następnie są tutaj umieszczone kopyta, formy i preparaty do produkcji koryt betonowych do karmienia bydła itd.

Ponadto, zaprezentowane są tutaj rzemiosła, takie jak: kamieniarz, kaflarz i ceglarz.

Sklep wielobranżowy z towarem kolonialnym i żelazem z gminy Jásenná (leży między miastami Jaroměř i Opočno). Wyposażenie sklepu zachowało się w pierwotnym budynku, aczkolwiek przeniesione zostało do różnych pomieszczeń. Oprócz oryginalnych mebli zachowało się przede wszystkim wiele pierwotnych towarów i materiałów do pakowania. Sklep działał do 1950 roku. Na półkach wystawione są między innymi: artykuły papiernicze i biurowe, galanteria, świeczki, ozdoby świąteczne, zapałki, mydła, druciaki, ostrzałki, szczotki ryżowe, kosy, farby proszkowe, oleje, smoła na dratwę, części zapasowe do lamp naftowych, maszynki spirytusowe, donice, brytfanny, garnki, pokrywki, worki jutowe, calówki, woreczki na kawę, woreczki na towar, rolki papieru do produkcji tutek, figurki do obdarowywania dzieci. Automatyczna kasa National i mała drewniana waga dziesiętna na ladzie nie pochodzą ze sklepu w Jásenné, zostały dodane z depozytu muzeum.

 

TRASA B - Tartak

W 2007 roku rozpoczęto budowę tartaku poprzez wykopanie dołu na pilarkę ramową żeliwną i drewnianą. Stopniowo były budowane cokoły pod wały napędowe, kolumny do konstrukcji podwyższonej podłogi i mechanizmy pilarek. Dzisiaj można obejrzeć trzy zainstalowane i funkcjonujące pilarki, uzupełnione o ekspozycje stolarza, kołodzieja, bednarza i gonta.

Pierwsza pilarka ramowa została przyjęta w styczniu 2005 roku z miejscowości Sopotnice nr 152 pod Ústí nad Orlicí, na której cięto do około 1976 roku. Pierwotnie pochodziła z tartaku pod młynem Trojanuv Mlýn w miejscowości Slatina nad Zdobnicí, prawdopodobnie z około 1900 roku. Pilarka ma drewnianą konstrukcję z własnym napędem wałów do przesuwania kłód. W ramie umieszczonych jest 5 ostrzy piłowych. Pilarka jest napędzana oryginalnym silnikiem ze Sopotnicy. Druga pilarka ramowa pochodzi, podobnież jak trzecia pilarka, z młyna i tartaku w miejscowości Kunvald nr 211 i została przyjęta w kwietniu 2006 roku. Wzmianka o tym tartaku datowana jest na 1836 rok. Pilarka ma drewnianą konstrukcję, dół na korbowały pilarki jednego ostrza ma głębokość 2 metrów. Całkowita wysokość ramy pilarki z korbowałem wynosi 6 metrów, długość ramy na kłody to 8,5 metra. Koło szczebelkowe, które służyło do przesuwania ramy z kłodą, zostało przez pracowników Muzeum wykonane na nowo, ponieważ oryginalne koło było w znacznej mierze uszkodzone. W ramie pilarki zostało umieszczone pionowo jedno ostrze piłowe. Ilość drgań na 1 minutę wynosi około 86. Demontaż, przemieszczenie, naprawa i ponowna instalacja pilarki były czasowo, fizycznie i technicznie bardzo trudne. Trzecia pilarka ramowa pochodzi również z tartaku w Kunvaldzie i została przyjęta w listopadzie 2006 roku. Została wyprodukowana w 1921 roku przez Jaroslava Červinka z Týniště nad Orlicí. Pilarka jest w całości żeliwna, typ Orlice 50 i umożliwia pionowe zamocowanie nawet 11 ostrzy piłowych. Fundament dla żeliwnej pilarki ma głębokość 2,2 m i pojemność 6,5 m3. Ilość drgań na 1 minutę wynosi około 193. Waga pilarki to 2,8 tony. Wózki na torze pochodzą z tartaku z miejscowości Dolní Libchavy. Obie pilarki z Kunvaldu są napędzane oryginalnym silnikiem o mocy 16 kW i liczbą obrotów 1461/minutę. Wcześniej jednak napędzane były napędem wodnym.

Kołodzieje często znajdowali się we wspólnej branży razem z kowalami, również warsztaty otwierali w większości blisko siebie, ponieważ pracowali nad wspólnym dziełem. Kołodziej tworzył drewniany produkt, który okuwał kowal. Drewno, które do swojej pracy potrzebował kołodziej, musiało być bez wątpienia, wytrzymałe i ciągliwe. Kołodzieje wytwarzali kara, kółka, taczki, sprzęt gospodarczy, narzędzia, środki transportu (wózki, bryczki i narty). Dla wózkarzy przygotowywali różne drewniane korpusy na wozy i sanie, mosty i koła.

Stolarstwo już w XII wieku odłączyło się od ciesielstwa. Stolarstwo stosuje dokładniejsze narzędzia, obrabia bale o mniejszej grubości i pojedyncze części (oprócz wcięć) łączy w większości klejem. Rozróżniamy stolarstwo budowlane, meblowe, parkietowe i stolarkę wózkową. Specyficznym rodzajem było stolarstwo parkietowe, do którego używano głównie egzotycznego drewna ze względu na jego barwę. Stolarze produkowali przede wszystkim meble, krzesła, stoły, skrzynie, szafy a także okna, drzwi, licowali stropy i ściany, zbijali i rzeźbili bramy, ramy do obrazów itp. Niektórzy nawet tworzyli drewniane instrumenty muzyczne (przeważnie skrzypce i lutnie).

Rzemiosło bednarskie występowało w każdej większej wsi. Na początku rzemiosło bednarskie dzieliło się przede wszystkim na bednarza i bekarza. Bednarz wytwarzał zwyczajne drewniane narzędzia z "białego" miękkiego drewna (stągwie, wanny, wiadra …) i obijał je najpierw drewnianymi obręczami. Bekarz robił beczki, baryłki i kadzie z "czarnego" twardego drewna. Bekarze obijali swoje czarne dzieło metalowymi obręczami. W połowie XIX wieku oba rzemiosła połączyły się w jedno. Do upadku tego rzemiosła przyczyniła się produkcja metalowa w zakładach i stosowanie naczyń metalowych w domostwach. Przetrwała wyłącznie produkcja beczek w winiarstwie i browarach.

Gont produkuje pokrycia dachowe, dranice. Dranica to deseczka na grubszej stronie podzielona wzdłuż rowkiem a na podłużnej stronie jest zheblowana w ostrze. Deseczki były uzyskiwane poprzez naciosanie pniaka w taki sposób, aby nie dochodziło do ich późniejszego uginania. Środek pniaka nie był wykorzystywany.

 

TRASA C - Wozownia

Powozownia stoi na podwórzu w innym miejscu, niż jej dwie poprzednie wersje. Ten murowany budynek stał wcześniej tylko na kamiennych filarach, mury wysypkowe pojawiły się między filarami dopiero po wojnie, kiedy powozownia służyła jako skład i garaż pojazdów pomocy międzynarodowej UNRA. Unikalny sposób wykonania drewnianego dachu powozowni jest chronionym przez państwo jako zabytek. (Obecnie dach zakryty jest sufitem kartonowo-gipsowym).

W 2009 roku była w części tego budynku przygotowana ekspozycja zabytkowych powozów.

Zwiedzający mogą jednocześnie zobaczyć przepięknie ozdobioną karocę pogrzebową, mniejsze karety arystokratyczne typu Victoria, które służyły w szczególności damom, ale także zwykłej szlachcie. Wystawione są tu też bryczki, jedna w oryginalnym stanie, druga odrestaurowana. Powozy te były popularne pośród zarządców dworskich a później wśród chłopów.

Obecnie rzadko można zobaczyć klasyczny wóz drabiniasty, który był dawniej powszechnie używany do zwożenia zboża i siana.

Pięknie odnowiony wóz TATRA 57A był w 1935 roku wyprodukowany jako czarna limuzyna dla J. A. Popka z Hradca Králové. Kolejny właściciel, którym był miejscowy rzeźnik, w czasie II wojny światowej postanowił przerobić go na wóz dostawczy w zielonym kolorze, aby nie musiał oddawać automobilu armii niemieckiej. Interesujące są również piękne sanie do podróżowania w zimie. Drogi dawniej były wciąż zaśnieżone, a więc często jeżdżono na saniach z tutejszego regionu do Pragi.

Sanie z siedzeniem dla woźnicy za nadwoziem, służyły w pobliskiej miejscowości České Petrovice do przewozu położnej do pracy. Ostatni woźnica wspominał, jak kilkakrotnie w nocy, kiedy przez szybką jazdę do rodzącej, sanie przewróciły się w nierównym górskim terenie, a później szukał położnej po ciemku w głębokim śniegu i nie mógł jej znaleźć.

Najmniejsze powozy przeznaczone są dla dzieci. Są to małe sanie i wózki z różnych epok. Najstarsze są barokowe sanie tapicerowane i trójkołowiec.

 

TRASA D - Gabinet dentystyczny i ginekologiczny

Ekspozycja „Gabinet dentystyczny i ginekologiczny“ prezentuje dwie różne przychodnie stomatologiczne, rentgen, unikatową przychodnię ginekologiczną z  1924 roku oraz salę operacyjną z 1960 roku.

Pierwsze pomieszczenie to gabinet  dentysty w mieszkaniu mieszczańskim. Nie zabrakło tu jednego z pierwszych wierteł stomatologicznych, napędzanych za pomocą pedału. W tamtym okresie zabieg dentystyczny nie należał do najprzyjemniejszych, wiercenie trwało o wiele dłużej, nie było również mowy o chłodzeniu wodą. Drugi gabinet dentysty pochodzi z lat 1940-1960. Możemy tu obejrzeć działające wiertło dentystyczne napędzane na silniczek elektryczny. Urządzenie to sprowadzono do Czech ze Stanów Zjednoczonych. Każdy odważny zwiedzający może wypróbować działanie wierteł, przewodnik chętnie zaprezentuje możliwości urządzenia.
W kolejnej części wystawy znajduje się pomieszczenie, gdzie wykonywano zdjęcia rentgenowskie jak również gabinet ginekologiczny. Zaprezentowano tu unikatowy sprzęt pochodzący  z miejscowości Smiřice z przychodni MUDr. Václava Pultra z 1924 roku. Drewniana leżanka ginekologiczna jak i niektóre urządzenia wzbudzają obecnie grozę i przerażenie. Warto jednak przyjrzeć się składanemu łóżku, „mini solarium“ oraz rentgenowi – ten również wygląda obecnie zupełnie inaczej.

Ostatnią część ekspozycji poświęcono chirurgii. Zwiedzający mogą obejrzeć stół operacyjny, urządzenie do odmy opłucnowej wytwarzanej sztucznie, stare sterylizatory oraz sprzęt rehabilitacyjny, jak również: aparaty do elektroterapii i masażu, które  w tym okresie cieszyły się dużą popularnością. Znajdziemy wśród nich również urządzenie do elektroterapii Violet Ray, które można oglądać w filmie „Postrzyżyny“.

W ramach wystawy udostępniono ekran dotykowy, na którym można przeglądać zdjęcia gabinetów z tego okresu, litografie o tematyce lekarskiej oraz zajrzeć do historycznych książek lekarskich.

Wystawa prezentuje zawód lekarza w trochę innym świetle, niż zwykle. Na zwiedzających czeka wiele niezapomnianych wrażeń.

 

TRASA E - Klasa szkolna

Szkoła jest słowem pochodzenia greckiego i oznacza wolny, pusty czas, który mógł zostać wykorzystany do pracy umysłowej, która oznaczała uzdrowienie i była przywilejem dla dawnych warstw społeczeństw obywatelskich. Nauczanie było jednym z obowiązków kapłańskich. Kapłani zakładali szkoły i dbali o kształcenie wyższych warstw.

Nasza klasa szkolna jest urządzona ze starych ławek z gminy Hrušové i katedry z tutejszej szkoły z Kunčic u Letohradu, gdzie uczył p. Kněžek, który zasłużył się w spisywaniu najstarszych wspomnień mieszkańców Kunčic.

W szkołach nauczane były następujące przedmioty: religia, czytanie, pisanie, język nauczania, geografia i historia, przyrodoznawstwo (dzisiejsza fizyka i chemia), rachowanie razem z prostym księgowaniem, geometria i rysunki geometryczne, rysunek odręczny, kaligrafia, śpiew, prace ręczne, gimnastyka.

W sali umieszczone są stroje ludowe z regionów Podorlicka, Kyjova, Hlinska i Svitav. 

 

TRASA F - Wystawa rolnictwa

W pradawnych czasach głównym zajęciem ludzi było zaspokajanie podstawowych potrzeb życiowych, czyli przede wszystkim żywienie. Ludzie najpierw zbierali to, co znaleźli na łonie natury, później nauczyli się sami uprawiać rośliny. Z biegiem czasu w naszym kraju praca na roli skupiała się na ziemiach uprawnych przy dworach szlacheckich, polach farnych, przy większych posiadłościach i domostwach rolniczych oraz na poletkach drobnych rolników. Z wyniku pracy na tych użytkach rolnych żywiła się szlachta, duchowni i prosty lud.

W dużych posiadłościach sielskich zatrudniona była czeladź, która należała do rodziny. Czeladź tworzyli czeladnicy (to oni opiekowali się końmi, orali i jeździli pługiem), dwórki (zajmowały się dobytkiem i pracą w domu), pastuchowie, poganiacze (wykonywali lżejsze prace na dworze jak wypasanie lub cudzenie koni), pasterze i gęsiarze (często były zatrudnione dzieci). Nadzór nad czeladzią na dworach szlacheckich i na większych gospodarstwach miał szafarz. Jego żona szafarka kontrolowała dwórki, dbała o porządek i karmienie dobytku oraz o czystość chlewu. Czeladnicy wstępowali do służby na Nowy Rok i odchodzili po roku na Świętego Szczepana ( 26.12.). Dworki przychodziły w styczniu na Trzech Króli (06.01.) a dwór opuszczały po roku na Nowy Rok.

Tutaj na wystawie widzimy urządzenia z początku masowego uprawiania ziemi z rozwojem zmechanizowanej pracy aż do 1948 roku. Na naszych ziemiach powstawały pola uprawne w wyniku stopniowego wytrzebienia lasów, z których drewno było potrzebne do budowania domów mieszkalnych, a jednocześnie olbrzymie ilości lasów zostały zużyte jako paliwo dla okolicznych szklarni w Górach Orlickich. Po wypaleniu pniaków, których popiół służył jako pierwszy nawóz, mogło rozpocząć się uprawianie roli.

Na wystawie są umieszczone najstarsze jarzma dla krów i wołów, ruchadła, siewniki, młocarnie, silniki stacjonarne, urządzenie do spajania, szlifierki zwane "fofry", traktor Svoboda 12, wozy, kopaczka, krajarka i inne maszyny rolnicze.

 

TRASA H - Retro

Obytná kuchyň z roku 1960 - aneb příběh jedné fotografie, pokoj z roku 1980 - trochu nostalgie nikoho nezabije a mnoho dalšího

TRASA K - Historyczne szopki

Ponad 100 historycznych szopek

Trasy zwiedzania - czas zwiedzania

Zakaz fotografowania w ekspozycjach.

Pies na smyczy - wolno.